جستاری در جامعه شناسی سیاسی: قدرت، مشروعیت، اقتدار

مقاله زیر در ماهنامه پژوهشی ره آورد گیل (مهر1392) منتشر شده است.

بررسی تغییرات فرهنگی اهل تسنن گیلان (با تأکید بر خانواده و هنجارهای جنسیتی)

مقاله زیر در ماهنامه پژوهشی علوم انسانی ره آورد گیل (مرداد 1392) منتشرشده است.

تحولات قشری- طبقاتی و انتخابات ریاست جمهوری ایران

مقاله زیر در خبرگزاری تدبیر منتشر شده است.

دولت از کجا آمد؟

مقاله زیر در صفحه اندیشه روزنامه جام جم (6خرداد1392) منتشر شده است.

در سایت مگیران نیز می توانید بدان دسترسی داشته باشید.

جلسه نقد کتاب "جریان شناسی سیاسی جنبش جنگل"

سازمان اسناد ملی رشت در 18 تیر 1392 برگزار کننده جلسه نقد و بررسی کتاب جریان شناسی سیاسی جنبش جنگل بود. مدیریت جلسه را فریدون نوزاد ، پژوهشگر 92ساله تاریخ معاصر ایران بر عهده داشت. ابتدا دکتر فریدون شایسته نکاتی را در نقد اثر نامبرده ارائه کرد و سپس مولف کتاب (عباس نعیمی) در جواب نقد مذکور به طرح  بحث نمود. گزارش خبرگزاری فارس از سخنان دکتر فریدون شایسته و مباحث اینجانب تحت عنوان "نهضت جنگل یک جنبش ملی است".

ارزیابی نظریه های دولت

                    سخنرانی ام در همایش کنکاشهای مفهومی و نظری در جامعه ایران

 25 اردیبهشت 1392 / دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

پنل نظریه اجتماعی و جامعه ایران / دکتر شیخاوندی ، دکتر موسوی ، دکتر مهرآیین

چکیده

هدف اصلی مقاله حاضر بررسی نظریه های دولت در ایران است. درواقع پرسش اصلی مقاله عبارت است از اینکه نظریه های دولت در ایران به چند دسته تقسیم می شوند و چگونه ماهیت دولت در ایران را تبیین می دهند. بر این اساس چهار گروه نظریه های استبداد شرقی، پاتریمونیالیسم، دولت مطلقه مدرن و دولت رانتیر از هم تمیز داده شده است. آرای محمدعلی خنجی، همایون کاتوزیان، یرواند آبراهامیان و احمد اشرف ذیل نظریه استبداد شرقی ارزیابی شده است. جیمز بیل، هوشنگ شهابی، خوان لینز و ماروین زونیس در زمره نظریه پاتریمونیالیسم بررسی شده اند. نظریات حسین بشیریه در مختصات دولت مطلقه مدرن قرار گرفته است. حسین مهدوی، افسانه نجم آبادی، تدا اسکاچپل و امیرمحمد حاجی یوسفی نیز در قالب نظریه دولت رانتیر به تحلیل ماهیت دولت در ایران پرداخته اند. مقاله حاضر از روش توصیفی با رویکرد تاریخی بهره برده و روش گرداوری داده ها نیز کتابخانه ای است.

کلیدواژه ها: نظریه دولت، استبداد شرقی، مطلقه مدرن، پاتریمونیالیسم، رانتیر

واکاوی تئوری تحول انقلابی چالمرز جانسون

مقاله زیر در ماهنامه پژوهشی رهاورد گیل (شماره فروردین و اردیبهشت 1392) منتشر شده است

***

 چکیده

چالمرز جانسون از جمله نظریه پردازان انقلاب است که از منظر کارکردگرایی ساختاری به بررسی پدیده انقلاب می پردازد. جانسون بر تعادل اجتماعی تأکید دارد، مگر اینکه عامل یا عواملی این تعادل را بر هم زنند و به سمت شرایط انقلابی سوق دهند. این مقاله برای واکاوی تئوری انقلاب چالمرز جانسون بر کتاب تحول انقلابی[*] وی متکی است، کتابی که بیشتر بر الگوی انقلاب و مصالحه ناپذیری نخبگان تمرکز دارد. هدف اصلی در  نگارش این مقاله رجوع به متن اصلی تئوری انقلابی جانسون می باشد. روش تحقیق جانسون در تحلیل پدیده انقلاب  در این کتاب مبتنی بر دواصل می باشد: 1- تدوین چارچوبی نظری برای شناسایی علل لازم و کافی بروز انقلاب؛ 2- تشخیص اینکه چرا انقلابات، زمانی که پدید می آیند گاه با موفقیت و زمانی با ناکامی مواجه می شوند.

جانسون در این کتاب پروسه انقلاب را شرایط قبل از وقوع تا چگونگی آینده آن مورد بررسی قرار می گیرد. وی در تدوین تئوری انقلاب به نظریه پارسنز متکی است. به نظر جانسون، انقلاب تحولى ساختارى و نتیجه ناهماهنگى میان ارزش‏ها و محیط است.از  نظر جانسون، انقلاب را باید در زمینه نظام‏هاى اجتماعى مطالعه کرد و اساسا جامعه‏شناسى ثبات پیش از جامعه‏شناسى انقلاب مى‏آید. در درون یک نظام اجتماعى متعادل ممکن است تغییراتى پدید آید و در نتیجه، تعادل نظام به هم بخورد. تغییر اساسا چهار منبع دارد:

1. منابع خارجى تغییر در ارزش‏ها؛ مانند ورود عقاید و ایدئولوژى‏هاى خارجى به درون جامعه متعادل؛

2. منابع داخلى تغییر در ارزش‏ها؛ مثل پیدایش عقاید و یا مصلحان در درون نظام؛

3. منابع خارجى تغییر در محیط؛ مانند تأثیرى که انقلاب صنعتى بر جوامع گوناگون گذاشت؛

4. منابع داخلى تغییر در محیط؛ مانند رشد جمعیت و یا پیدایش گروه‏هاى جدید.

کلیدواژه ها: انقلاب، تعادل ساختاری، ارزشهای اجتماعی، عوامل شتابزا

بازشناسی مفهوم قدرت در اندیشه میشل فوکو

مقاله زیر در مجله علمی پژوهشی غربشناسی بنیادی (شماره 6 / پاییز و زمستان 1391) منتشر شده است

***

    چکیده:

هدف اصلی مقاله حاضر بازشناسی نوع نگاه میشل فوکو به مقوله قدرت و ماهیت آن می باشد. او از آبشخورهای فکری اندیشمندانی چون، هایدگر، فروید، مارکس و بخصوص نیچه، بیشترین تاثیر را پذیرفته است. فوکو با بدیل روش شناختی خود در قالب روش های دیرینه شناسی و تبارشناسی و با مفاهیمی مانند گفتمان و اپیستمه که بیش از همه محصول فکری خود اوست، تاثیری پردامنه بر اغلب قلمروهای اندیشه و اندیشمندان هم دوره و پس از خود بر جای گذاشت. مسأله اصلی در تبارشناسی این است که چگونه انسانها بواسطه قرار گرفتن در درون شبکه ای از روابط قدرت و دانش، به سوژه و اب‍ژه تبدیل می شوند و روش دیرینه شناسی شیوه تحلیل تاریخی نظام های فکری یا گفتار است. وی قدرت را منحصرا در اختیار یک شخص، گروه و یا طبقه نمی داند که آن را به صورت یک طرفه اعمال نمایند. از نظر فوکو، قدرت چنین نیست که در دست حاکمان و در تملک شخصی آنان باشد، بلکه حالت رابطه ای و شبکه ای دارد که مانند سلسله اعصاب در جامعه پخش می شود. قدرت از نظر وی ماهیت نرم افزاری دارد و قابل مشاهده نیست. به باور فوکو، قدرت لزوماً با ابزارهای خشونت آمیز اعمال نمی شود بلکه یک سخنرانی، نوار کاست، کتاب، اندیشه و نظایر آن می توانند منابع قدرت باشند. این چهره از مظاهر قدرت که در تمام سطوح جامعه پخش شده است اگر به وحدت برسد، چنان نیرویی بوجود می آورد که هیچ ارتشی را یارای مقابله با آن نیست.

  واژگان کلیدی: فوکو، قدرت، گفتمان، تبارشناسی، دیرینه شناسی

مطالعه تئوریک جریان راست سازشکار در جنبش جنگل

مقاله زیر در مجله علمی - پژوهشی جستارهای تاریخی (شماره 6/ پاییز و زمستان1391) منتشر شده است

*** 

چکیده

هدف اصلی این مقاله توضیح مستند ماهیت جریان سیاسی راست سازشکار در جنبش جنگل مبتنی بر نظریه نخبگان ویلفردو پارتو است. در واقع پرسش اصلی مکتوب حاضر این است که جریان سیاسی راست سازشکار در جنبش جنگل از چه مولفه ها و مختصاتی برخوردار بوده است. روش تحقیق مقاله، تحلیل اسنادی و روش گرداوری داده ها نیز کتابخانه ای است. در این راستا کوشش شده تا ضمن شرح خاستگاه فکری جریان راست سازشکار، شاخصهای بینش سیاسی اش را در قالب سه مولفه استقلال و تمامیت ارضی، عدالت اجتماعی و استبداد سیاسی کندوکاو نموده همچنین ضمن توضیح مناسبات آن با مذهب، نقش آن در فرایند جنبش تعیین شود. پایگاه مردمی آن را ذیل دو مولفه طبقه و جغرافیای نفوذ شرح داده و در پایان هم به تعیین موافقان و مخالفان داخلی و بین المللی جریان راست سازشکار اشاره گردیده است. ضرورت نگارش چنین مقاله ای از آن وجه بوده که تاکنون در آثار علمی و پژوهشی مرتبط با جنبش جنگل به جریان سیاسی راست سازشکار در نوشتاری مستقل و مستند پرداخته نگردیده است.

واژگان کلیدی: جنبش جنگل، راست سازشکار، اپورتونیسم، نخبگان، ویلفردو پارتو

تحلیلی جامعه شناسانه بر زوال اخلاق در ورزش مدرن

مقاله زیر در شماره 21 مجله متن منتشر شده است...